جسم پينه اي (Corpus Callosum) به دسته اصلي رشته هاي عصبي گفته مي‌شود. كه دو نيم كره مغز را به يكديگر متصل مي‌كند. و از 200 تا 250 ميليون نورون تشكيل شده است. جسم پينه اي وظيفه انتقال اطلاعات از يك نيم كره به نيم كره ديگر را دارد. جسم پينه اي به طور كل از 4 قسمت تشكيل شده است. تا زماني كه شرايط باعث تغيير در عملكرد آن نشود، اطلاعات به راحتي بين دو نيمكره مغز در حركت هستند.

با شرايطي مانند ضربه به سر، تومور مغزي، سكته مغزي، ناهنجاري ها و اختلال در عملكرد ميلين‌ها، انتقالات اطلاعات در جسم پينه اي با مشكل روبرو مي‌شود. و در نهايت باعث اختلال در سرعت ارسال اطلاعات و … مي‌شود. كساني كه حمله صرع در يك طرف مغزشان آغاز مي‌شود، با تشخيص پزشكان تحت جراحي قرار مي‌گيرند. با قطع Corpus Callosum حمله صرعي به نيم كره ديگر انتقال پيدا نمي‌كند. به اين افراد دو پاره مغزي مي‌گويند.

جسم پينه اي چيست؟

جسم پينه اي (Corpus Callosum) بخشي از مغز پستانداران است. وظيفه و كار اين بخش، پيوند و انتقال دو نيم كره مغز به يكديگر است. Corpus Callosum گسترده ترين بخش مغز است كه از 200 تا 250 ميليون نورون ساخته شده است. اين جسم متشكل از آكسون هايي است كه با ميلين پوشانده شده‌اند. اين قطعه در ساختار بين مغز در شكاف پايين بين دو نيمكره مغز قرار دارد. شكل ظاهري جسم پينه اي مانند برگ يا ويرگول مي‌باشد. نواحي متصل به ساختار مغز معمولا نواحي قشري است.

با برخي از حوادث مانند ضربه به سر جسم پينه اي كاركرد اصلي خود را از دست مي‌دهد. در حملات صرعي برخي بيماران، پزشك جراحي انجام مي‌دهد. در اين جراحي ها، Corpus Callosum برداشته مي‌شود تا تخليه الكتريكي ناشي از حملات از يك نيم كره به نيم كره بعدي منتقل نشود. البته برخي افراد نيز بدون جسم پينه اي متولد مي‌شود. و به انواع اختلالات و علائم جسمي رفتاري مبتلا مي‌شوند.

جسم پينه اي در مركز مغز قرار دارد و داراي طولي حدود 10 سانتي متر است. اين قسمت در هفته هاي 12 تا 16 ام بارداري و نزديكي 3 ماه اول بارداري در مغز شكل مي‌گيرد. رشد اين قسمت در تمام دوران كودكي و تا سن 12 سالگي ادامه دارد. بنابراين در بزرگسالي و تمام طول عمر باقي خواهد ماند.

مكان جسم پينه اي

Corpus Callosum در مركز و زير مغز قرار دارد. اين جسم در شكاف اينترهميسفريك قرار گرفته است. و وظيفه انتقال اطلاعات بين نيم كره هاي مغز را دارد.

قسمت هاي جسم پينه اي

جسم پينه اي نام ساختار واحدي است كه در مغز قرار دارد. از قسمت جلويي تا پشتي، Corpus Callosum به 4 بخش تقسيم شده است. اين قسمت ها شامل روستروم، گنو، تنه و اسپلنيوم است كه در ادامه در رابطه با قسمت هاي مختلف توضيح داده ايم.

1️⃣ روستروم

روستروم يا شبه منقار به جلويي ترين قسمت جسم پينه اي گفته مي‌شود. اين قسمت با پايانه هاي لامينا ادامه پيدا مي‌كند و اوربيتال لوب هاي فرونتال را به هم متصل مي‌كند.

2️⃣ گنو بخشي از جسم پينه اي

گنو بخشي از قسمت جلويي جسم پينه اي است. قسمتي از فورسپس مينور از گنو فيبر هايي ايجاد مي‌كند و سطوح مياني لوب هاي فرونتال و جانبي را به يكديگر وصل مي‌كند.

3️⃣ تنه

پس از گنو در جسم پينه اي، تنه قرار دارد. و انتهاي ضخيمي دارد. يك ساختار ارتباطي بين مغز مانند تالاموس، مناطق ليمبيك و هيپوكامپ است. تنه قسمت مركزي و طولاني Corpus Callosum است.

4️⃣ اسپلنيوم بخشي از جسم پينه اي

آخرين قسمت Corpus Callosum، اسپلنيوم است. اين قسمت از فيبر هايي تشكيل شده است كه در نهايت به فيبرهاي انجمني و فرافكني مرتبط مي‌شود. اسپلنيوم يا نان با لوب پس سري متصل مي‌شود كه به بطن جانبي تا نقطه تشكيل ديواره هاي پايين جسم پينه اي متصل مي‌شود. همچنين اسپلنيوم با غده پينه آل و كمسيون هابنولار متصل مي‌شود. قسمتي باريك بين اسپلنيوم و تنه به عنوان ايسموس در جسم پينه اي وجود دارد. اسپلنيوم در قدامي ترين قسمت قرار دارد.

عملكرد هاي جسم پينه اي

اصلي ترين قسمت عملكرد جسم پينه اي، انتقال اطلاعات از نيم كره راست به چپ يا نيم كره چپ به راست است. عملكرد نيمكره‌هاي مغز تا حدي متفاوت است و مانع از فعاليت به صورت يكپارچه مي‌شود. Corpus Callosum توانايي مراقبت از عملكردهاي قسمت آسيب ديده مغز را دارد. و با پردازش و يادگيري اطلاعات مرتبط است.

جدا از انتقال اطلاعات، جسم پينه اي وظيفه بينايي و حركت ويژه چشم را بر عهده دارد. زيرا اطلاعات فرد از طريق چشم به مغز منتقل و پردازش مي‌شود. Corpus Callosum بزرگ ترين دسته فيبر در مغز است. اين قسمت مغز وظيفه و عملكردهاي متفاوتي دارد كه در ادامه اشاره كرده ايم.

✅ محلي سازي لمسي

✅حركت چشم و بينايي

✅ ارتباط بين نيم كره هاي مغز

✅ حفظ تعادل بر انگيختگي و توجه

شرايط اثرگذار بر جسم پينه اي

تقسيم جسم پينه اي اثراتي محدود كننده به دنبال دارد. شرايط و موقعيت هايي وجود دارد كه باعث آسيب يا برش Corpus Callosum مي‌شود. حال اين شرايط اتفاقي يا طبيعي رخ مي‌دهد. برخي شرايط باعث تغييرات Corpus Callosum مي‌شود كه در ادامه شرح داده ايم.

🟡 سكته مغزي

تغييرات در جريان خون، لختگي خون و … با عنصري جامد باعث قطع ارتباط نيم كره هاي مغز با يكديگر مي‌شود. بنابراين باعث اثر گذاري بر جسم پينه اي و تغيير شرايط مي‌شود.

🟣 ضربه به سر

دومين عامل آسيب به جسم پينه اي، ضربه به سر است. در صورتي كه ضربه به سر وارد شود به دليل تراكم بالا، بدن به راحتي آسيب مي‌بيند. و باعث پارگي ماده مي‌شود. يا اين ضربه به استخوان هاي جمجه آسيب وارد مي‌كند. اما با توجه به بررسي ها بيشترين ميزان تمركز بر يك نقطه، مربوط به طحال است.

🟢 تومور مغزي

تومورهاي مغزي يكي ديگر از شرايط اثر گذار بر جسم پينه اي است. برخي از اين تومورهاي به شدت تهاجمي مانند گليوبلاستوما چند شكلي يا لنفوم هستند كه در ماده سفيد ديده مي‌شوند. اگر اين تومورها بر ساختار خاصي تاثير بگذارد با فشار بر قسمت هاي سرطاني آسيب مي‌بينند و يا خفه مي‌شوند. كه باعث اثر گذاري بر جسم پينه اي مي‌شود.

🔵 اختلالات دميلينه شدن

اختلال در عملكرد ميلين هاي دور آكسون كه اختلالات دميلينه شدن نام دارد، يكي از عوامل ايجاد اثرات مخرب بر جسم پينه اي است. اختلالاتي مانند مولتيپل اسكلروزيس بسيار بر Corpus Callosum اثر گذار است. اين اختلال باعث مي‌شود تا پيام هاي ارسالي مغز به صورت كار آمدي ارسال نشود.

حتي بسياري از سلول هاي عصبي از بين رفته است. كه در اين شرايط درك و عملكرد نيم كره هاي مغز به راحتي قابل ادغام نيست. در نتيجه فرايند ارسال و انتقال اطلاعات مغز تحت تاثير قرار مي‌گيرد يا توانايي انتقال مستقيم صورت نمي‌گيرد.

🔴 ناهنجاري ها

برخي اوقات و در بعضي شرايط نادر، ناهنجاري ها باعث تغيير شرايط جسم پينه اي مي‌شوند. و باعث كمتر شدن ارتباط افراد نسبت به زمان تولد مي‌شود. ناهنجاري هاي مادرزادي باعث سهولت در شكستن و در نهايت خونريزي رگ هاي خوني مي‌شود. كه اثرات مخربي بر جسم پينه اي وارد مي‌كند.

علت آسيب جسم پينه اي در كودك

برخي از كودكان بدون جسم پينه اي متولد مي‌شوند. به اين عارضه اختلال ناشناخته عدم پل مغزي گفته مي‌شود. حدودا 1 در 3000 نفر به اين اختلال مبتلا هستند. عدم پل مغزي بر اثر عوامل مختلفي به وجود مي‌آيد كه اشاره كرده ايم.

✔ كيست در مغز

✔ عفونت هاي قبل از تولد

✔ويروس هايي مانند سرخچه يا روبلا

✔ ناهنجاري هاي ژنتيكي مانند سندرم آندرمن يا آيكاردي

✔ بيماري هاي متابوليسم سمي مانند سندرم جنين الكلي

بيماري هاي مرتبط با جسم پينه اي

عدم تكامل جسم پينه اي در 2 سالگي قابل تشخيص خواهد بود. اما در موارد خفيف اين عارضه تا چندين سال قابل تشخيص نخواهد بود. در موارد بسيار شديد نيز با تشنج صرعي قابل تشخيص است. برخي از آزمايشات كمك به تشخيص اين عارضه مي‌كند كه به شرح زير است.

🩺 اسكن ام آر آي

🩺سونوگرافي قبل از تولد

🩺 توموگرافي كامپيوتري

بيماري و اختلالاتي كه در صورت عدم تكامل جسم پينه اي به وجود مي‌آيد شامل مشكلات جسمي، شناختي، توسعه و اجتماعي است. در ادامه به اين اختلالات اشاره كرده ايم.

مشكلات شناختي

📌 ابراز اطلاعات غير واقعي اما به آن باور داشتن

📌مشكلات حل مساله

📌 مشكلات فعاليت‌هاي پيشرفته

📌 عدم توانايي در ريسك كردن

📌مشكل در درك مفاهيم انتزاعي

📌 مشكل در درك طعنه‌هاي عاميانه

📌 درك احساسات دشوار

📌مشكل در بيان صوت يا تن صدا

مشكلات توسعه

📌 تاخير در آموزش

📌دست و پا چلفتي بودن

📌 تاخير در گفتار و تسلط زبان

📌 تاخير در نقاط عطف تكامل مانند دوچرخه سواري، راه رفتن، نشستن

مشكلات اجتماعي رفتاري

📌رفتار وسواسي

📌 عدم ترس

📌 بيش فعالي

📌عدم توانايي براي حفظ تمركز

📌 مشكل در درك ديدگاه ديگران

📌 عدم آگاهي

📌عدم بلوغ اجتماعي

مشكلات جسمي

📌 اختلالات مغزي مزمن

📌اختلالات شنوايي

📌 تشنج

📌مشكلات خواب

📌 تحمل زياد در برابر درد

📌غير طبيعي بودن سر و صورت

📌 مشكلات تغذيه

📌تن عضلاني كم

📌 اختلالات بينايي

كلام آخر

تغيير شرايط و عملكرد جسم پينه اي روند ارسال اطلاعات را كند مي‌كند. اما كساني كه با اختلال جسم پينه اي روبرو هستند زندگي كاملي ندارند. هيچ راهي براي درمان كامل اختلالات جسم پينه اي وجود ندارد. اما با كمك روان درماني و دارو درماني توانايي كنترل بر اين اختلال فراهم مي‌شود.

براي كسب اطلاعات بيشتر با روانشناس مشورت كنيد. مركز مشاوره ذهن نو به صورت حضوري، آنلاين و تلفني به مراجعان خدمات ارائه مي‎دهد. براي‌كسب اطلاعات بيشتر با شماره زير تماس حاصل فرماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه وضعيت سلامت روان مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

سوالي داريد؟ با ما تماس بگيريد

تماس با برترين مشاوران از طريق تلفن ثابت در سراسر كشور از 8 صبح الي 12 شب حتي ايام تعطيل

سراسر كشور :9099070354

جهت مشاوره تلفني با موبايل و رزرو وقت حضوري

شماره تماس با موبايل : 02191002360

منبع: جسم پينه اي | عوارض تشكيل نشدن يا قطع جسم پينه اي